Toplum olarak her şeyimizi birbirimizle mukayese ettiğimiz gibi, çocuklarımızı da ederiz. Hatta ilk doğduğu gün, “Nasıl sağlıklı mı?” diye soracağımıza, “Kaç kilo doğdu? Çok zayıfmış, benimki tam 4 kilo doğmuştu” deriz. Bunu herhalde çevresinden duymamış bir anne yoktur. Bu örnekler sizlerinde tahmin ettiği daha da arttırılabilir. Oysaki bu kıyaslama dahi çok yanlıştır. Çünkü her çocuk, aynı gelişim dönemlerini farklı şekillerde geçirir. Bu farklılıkların oluşmasında, çocuğun yapısı, yetiştirilme şekilleri ve tutumları, cinsiyeti ve çevresel koşullar belirleyicidir. Örneğin çok kilolu çocuklar, zayıf olanlara göre daha yavaş hareket ederler ve daha geç sıralayıp, yürürler. Yani motor gelişim aşamasında çocuklar arasında farklar olabilir.
Her çocuk kendine göre özeldir ve kendine has özellikleri vardır. Bunlar olumlu ya da olumsuz olabilir. Bu yüzünden çocukları birbirleri arasında kıyaslamak doğru değildir. Çocuklarınızı başka çocuklarla kıyaslamanın çocuklarınız üzerinde büyük etkileri vardır. Çocukların özgüvenlerinde eksilmeye (kendini değersiz hissetme, motivasyonunda düşme, vb. ) içine kapanmasına, sıkıntı hissetmesine ve gizli gizli içinde sizlere karşı öfke beslemesine neden olabilmektedir.
Doğuştan getirdiği kalıtımsal özelliklerle birlikte yetişme şartlarının farklı olması da çocukların kişilik ve karakterlerinin de farklı olmasına yol açmaktadır. Bu yüzden bazı çocuklar sakin ve sessizken, bazı çocuklar panik içinde ve telaşlıdır. Hatta bazı bebekler sabırla annelerinin kendilerini emzirmesini beklerken, bazıları da ortalığı ayağa kaldırır. Bazı bebekler daha sevecen ve etraflarına gülücükler dağıtırken, bazıları son derece ciddi olurlar. Unutmayın ki, kendi başarıları takdir edilmeyen ve sürekli olarak çevresindeki arkadaşlarının başarıları örnek gösterilen çocuklarda, kendisini değersiz hissetme, kızgınlık hissi ve çalışma motivasyonunda düşme gözlenmektedir.
Kardeşler dahi birbirlerinden oldukça farklıdır. Kıyaslanmaların içinde en sıkıntılı sonuçları beraberinde getiren ise kardeşler arasında yapılanlardır. Bu kıyaslama çoğu zaman sözel olmayan mesajlarla farkında olmadan yapılabilmektedir. Bu bazı ailelerde adeta alışkanlık haline gelmiş davranış kalıplarıdır. Kıyaslama sadece anne-baba tarafından değil, başka aile ve akraba üyeleri veya tanıdıklar tarafından da yapılabilmektedir. Ailelerin iki kardeş arasında sürekli kıyaslama yapıyor olması kardeşlerden birinde yetersizlik duygusunu geliştirebilirken, diğerinde ise narsizme de yol açabilir. Ayrıca bu durum iki kardeş arasında acımasızca bir rekabete de dönüşebilir ki, bu iki kardeşin ilerleyen yaşamlarında belirleyici olabilecek bir davranış kalıbına dönüşebilir.
Peki, kıyaslamak yerine neler yapılabilir?
Kıyaslama yerine çocuğunuzun yeteneklerini keşfederek o yönlerine vurgu yapmanın yanı sıra; eksikliklerini tamamlama noktasında iş birliği yaparak ona destek olun. Çocuğunuzu başardıkları karşısında ödüllendirin ancak abartmayın, ödüllendirmeyi de her zaman para ya da armağan olarak düşünmeyin. Bazen bir aferin, bir tebrik sözü de ödül olabilir ve çocuğunuzun özgüvenini pekiştirebilir.
Çocuğunuzun etrafındaki olumlu rol modelleri ile özdeşim kurmasını istiyorsanız, kıyaslama yapmak yerine çocuğunuzun olumlu özellikler gösteren çocuklarla arkadaşlık etmesini, etkili iletişim kurmasını destekleyebilirsiniz. Burada, kıyaslama yapmak yerine çocuğunuzun olumlu örnekleri model almalarını sağlayabilirsiniz.
Çocuğumuzda var olmasını istediğimiz davranışı kişiler üzerinden değil, davranışın bizatihi kendisi ve getirileri üzerinden çocuğa aktarmalıyız. Kendisinin değerinin başkaları üzerinden biçilmediğini, kendisinin kendisi olduğu için önem arz ettiğini bilen çocuk elbette ki özgüveni gelişmiş, sosyal davranışları uyumlu, akademik başarısı yeterli bir birey olarak yetişecektir. Bu da hem anne-baba hem de çocuk açısından birçok mutluluğu ve başarıyı beraberinde getirecektir.
Son olarak çocuğunuzu başkalarıyla değil kendisiyle kıyaslayabilirsiniz. Mesela daha önceden haftalık çizelgesinde toplamda 3 yıldız almış bir çocuk sonraki haftada 5 yıldız almışsa bu çocuğunuzda bir gelişmenin olduğunu gösterir ki bu özellik pekiştirilmelidir.
Rehberlik Servisi
© Copyright 2015 Medi Anaokulu - Her Hakkı Saklıdır
